• มีรายการผักพื้นบ้านมากมาย เช่น ยอดผักจิ้มน้ำพริก แกงป่า แกงแค ส้มตำ ยำถั่วพลู น้ำพริกลงเรือ ข้าวยำ แกงเหลือง
  
• เหลือเชื่อนะครับว่า อาหารพื้นเมืองเหล่านี้ เป็นผักสมุนไพร ที่อุดมไปด้วยสารต้านอนุมูลอิสระ คือสารสำคัญในการต้านมะเร็งโดยตรง
  
• มีการศึกษาวิจัยและนำสารเคมีสกัดจากพืชเหล่านี้มาใช้เพื่อป้องกันมะเร็งกันอย่างแพร่หลายแล้วในปัจจุบัน
  
• สารต้านอนุมูลอิสระหรือแอนติออกซิแดนท์ (antioxidants) เป็นสารป้องกันปฏิกิริยาออกซิเดชันที่เกิดจากฤทธิ์ของอนุมูลอิสระ (free radicals)
  
• ช่วยป้องกันการเสื่อมสภาพของร่างกาย การเกิดโรคมะเร็ง และโรคอื่นๆ รวมถึงการช่วยชะลอความชราของทั้งร่างกายและผิวพรรณ >> อ่านเพิ่มเติม>>
  

• สารต้านอนุมูลอิสระในธรรมชาติ ได้แก่ วิตามิน ซี,  วิตามิน อี, วิตามิน เอ หรือเบต้าคาโรทีน, ไบโอฟลาโวนอยด์  และแร่ธาตุบางชนิด เช่น สังกะสี และเซเลเนียม

ตัวอย่างสารต้านอนุมูลอิสระในผัก

1. วิตามิน ซี  เป็นสารอาหารที่ส่งเสริมภูมิคุ้มกันให้แก่ร่างกาย พบมากในผักสด ใบส่วนยอด และเมล็ดที่กำลังจะงอก เช่น ผักกาด ถั่วงอก หรือผักที่เป็นผล เช่น มะนาว ฝรั่ง มะขามป้อม
2. วิตามิน อี ช่วยส่งเสริมภูมิคุ้มกันให้ร่างกาย พบในพืชที่ให้น้ำมัน เช่น ถั่วเหลือง ถั่วลิสง ข้าวโพด ธัญพืช เมล็ดงา ข้าวกล้อง รำข้าว และผักต่างๆ
3. เบต้าแคโรทีน และคาโรทีนอยด์ พบมากใน ลูกเหลียง ดอกโสน ใบย่านาง มะละกอ มะรุม  ยอดสะเดา มะม่วง ฟักทอง ผักแต้ว มะเขือเทศ หรือผักใบเขียวที่อุดมไปด้วยวิตามิน เอ เช่น ผักบุ้ง คะน้า
4. สารเซเลเนียม เช่น  กระเทียม หัวหอม ตัวอย่างพืชสมุนไพร

ตัวอย่างพืชสมุนไพร พืชผักพื้นบ้านต่างๆ ที่มีเบต้าแคโรทีน และแคโรทีนนอยด์สูง*



*ดัดแปลงจากข้อมูลในรายงานของกองโภชนาการ กรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุข

• “เห็นตารางข้างบนอย่างนี้แล้ว เวลาทานข้าวกะเพราอย่าเขี่ยใบกะเพราทิ้งเลยนะครับ เสียดายยาต้านมะเร็ง”
• นอกจากให้คุณค่าทางสารวิตามินดังกล่าวแล้ว พืชสมุนไพร พืชผักพื้นบ้านยังให้กากใยอาหาร (dietary fiber)มากพอ ซึ่งสามารถจะดูดซับไขมัน สารพิษ ลดการดูดซึมเข้าสู่ร่างกาย ช่วยการขับถ่าย ไม่ให้ท้องผูก ช่วยให้การเคลื่อนไหวของลำไส้ดีขึ้น ป้องกันไม่ให้เกิดโรคริดสีดวงทวาร ท้องผูกเรื้อรัง และมะเร็งในลำไส้ใหญ่ได้
• ในพืชสีก็มียา สีของผักผลไม้ที่เราเห็นอยู่ คือ สารสีที่เป็นสารเคมีธรรมชาติ ที่เป็นทั้งยาและวิตามินสำหรับร่างกาย
• สีขาว  : กระเทียม หัวหอมมีสารหลัก – Allyl Sulfides สารกำมะถันอินทรีย์ ประกอบด้วยกำมะถัน มีกลิ่นฉุน มีฤทธิ์ช่วยป้องกันการแบ่งตัวของเซลล์มะเร็งในระยะต่างๆ ลดระดับโคเลสเตอรอล และฆ่าเชื้อจุลินทรีย์ได้
• สีเหลือง : สับปะรด ข้าวโพด มี Vitamin C, Flavonoids, Lutein, Zeaxanthin (แอนติออกซิแดนท์) เป็นสารที่ช่วยสร้างภูมิคุ้มกันให้ร่างกาย และป้องกันความเสื่อมของดวงตาโดยการบำรุงสารสีในเรตินา ที่ทำหน้าที่เป็นจอรับภาพของดวงตา
• สีเขียว :  ผักโขม ผักกาด ถั่ว พริกสด คะน้า ผักบุ้ง มีสารหลัก คือ Chlorophyll (คลอโรฟิลล์) ซึ่งเป็นสาร ที่ช่วยกำจัดสารพิษ พวกโลหะหนัก และ กำจัดกลิ่นปาก ในสีเขียวก็มีสีเหลืองและสีน้ำเงิน เช่น เบต้าคาโรทีน ที่ทำหน้าที่เป็นสารต้านอนุมูลอิสระแลสารวิตามิน เอ บำรุงเนื้อเยื่อบุผิวและสายตา
• สีส้ม  : แครอท สัม มีสารหลัก คือ วิตามิน เอ Alpha-carotene,  carotenoiids, และ Beta-carotene และวิตามิน เอ บำรุงเนื้อเยื่อบุผิว Beta-carotene เป็นสารที่ช่วย ต้านอนุมูลอิสระ (แอนติออกซิแดนท์) และบำรุงดวงตาและทำให้สายตามองเห็นได้ในที่มืดสลัว
• สีแดง : มะเขือเทศ ฟักทอง มะละกอ แตงโม มีสารหลัก คือ lycopene (ไลโคปีน), phytoene เป็นสารยาที่ต่อต้านอนุมูลอิสระ และสารช่วยยับยั้งการก่อเกิดของเซลล์มะเร็งต่อมลูกหมาก และมะเร็งอื่นๆ
• สีม่วง : มะเขือม่วง มะเกี๋ยง มะเม่า องุ่น กระหล่ำสีม่วง มีสารหลัก คือ anthocyanins (แอนโธซัยยานิน),  ellagic acid, flavonoids  สามารถยับยั้งการเจริญของมะเร็งเม็ดเลือดขาว หรือลิวคีเมียได้ และมีคุณสมบัติต่อต้านมะเร็งได้โดยกลไกต่างๆ
• เห็นคุณประโยชน์ขนาดนี้แล้ว หันมาทานผักผลไม้ไทยกันให้เยอะๆ เถอะครับ เพราะหาง่าย ราคาถูก ให้ทั้งสารอาหารที่เป็นประโยชน์กับร่างกายและยังเป็นยาที่ป้องกันและยับยั้งการเกิดโรคได้ด้วย

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

พืชสมุนไพรและอาหารผักพื้นบ้านป้องกันโรคมะเร็งได้ ตอนที่ 1 ตอนที่ 2 ตอนที่ 3

• พืชสมุนไพรและผักพื้นบ้านที่นำมาทำเป็นอาหาร ได้แก่ พรรณพืชผักหรือพรรณพืชไม้ ที่เจริญในท้องถิ่นและชาวบ้านนำมาบริโภคเป็นอาหารประจำ เกิด ตามแหล่งธรรมชาติ ป่าดอย ภูเขา ห้วยบึง ริมน้ำ หรือถูกนำมาปลูกไว้เพื่อสะดวกในการเก็บบริโภค ผักพื้นบ้านมีชื่อเฉพาะของแต่ละท้องถิ่น และนำไปปรุงเป็นอาหารพื้นเมืองให้มีรสชาติตามวิธีเฉพาะของท้องถิ่นนั้น ๆ พืชสมุนไพรและผักพื้นบ้านในประเทศไทยนั้นเดิมมีถึงมากกว่า300 ชนิด พบว่า ในภาคเหนือมีประมาณ 120 ชนิด ภาคตะวันออกเฉียงเหนือมีประมาณ 130 ชนิด ภาคใต้มีมากที่สุด ประมาณ 158 ชนิด พืชผักเหล่านี้ส่วนใหญ่จะนำแทบทุกส่วนของต้น ยอดใบอ่อน ดอก ผล เมล็ด หัวและราก มาใช้บริโภค
• ผักพื้นบ้านอาจเป็นทั้งพืชอาหารและพืชสมุนไพรอันมีคุณค่ามาก คือ นอกจากเป็นอาหารแล้ว ยังมีประโยชน์ให้คุณค่าทั้งด้านยาด้วย เราอาจเรียกผักที่มีคุณค่าทางยานี้ว่า ผักพื้นบ้านสมุนไพร ผักพื้นบ้านจึงมีคุณค่ามหาศาลอีกทั้งเป็นพืชที่หาได้ง่าย ราคาถูก และปราศจากยาฆ่าแมลง ปลูกง่าย ทนทานต่อดินฟ้าอากาศ ไม่ต้องดูแลมาก ไม่ต้องปลูกบ่อย เพียงเก็บยอด ดอก ใบ ก็จะแตกหน่อชูช่อใบขึ้นมาใหม่ แม้ ว่าคนไทยเราได้ถ่ายทอดภูมิปัญญาเรื่องผักพื้นบ้านสืบต่อกันมานานหลายร้อยปี มาแล้ว แต่น่าเสียดายที่ผักพื้นบ้านหลายชนิดถูกทำลาย ทอดทิ้งและลืมเลือนไป เนื่องจากมีพืชผักที่นำเข้ามาจากต่างประเทศ นำมาปลูกในประเทศไทย เช่น ต้นหอม ผักชี ผักขึ้นฉ่าย ผักกาดขาว ผักคะน้า ผักกาดแก้ว ผักกวางตุ้ง ผักตั้งโอ๋ แครอท บร็อคโคลี่ กะหล่ำปลี กระหล่ำดอก หน่อไม้ฝรั่ง เป็นต้น เข้ามาแทนที่
  
• ดังนั้น สมควรที่เราจะต้องอนุรักษ์ ฟื้นฟู วิจัยและพัฒนาหรือประยุกต์ ส่งเสริมการใช้เพื่อให้ผักพืชสมุนไพรและพื้นบ้านเป็นที่ยอมรับและอยู่คู่กับประเทศไทยตลอดไป

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

เอกสารอ้างอิง

1.ผักผลไม้ที่มีวิตามิน ซี สูง

2.ผักที่มีสารต้านอนุมูลอิสระสูง